حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان یزد، اداره‌ کل،  از نهادهای فرهنگی نیروهای مسلح در استان یزد با ‌هدف حفاظت و بهره‌برداری از آثار و ارزش‌های دفاع مقدس و ثبت حماسه و آثار آن به‌منظور جلوگیری از نابودی و تحریف.

بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس براساس فرمان آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر انقلاب اسلامی، در ۱۲ مهر ۱۳۶۹ در زیرمجموعۀ ستاد کل نیروهای مسلح ایران ایجاد شد (مجموعه ... ، ص ۱). وظایف و برنامه‌های این بنیاد بنابر اساسنامه ده محور دارد: ۱. تحقیق، شناسایی، جمع‌آوری، نگهداری و تدوین آثار نوشتاری و غیرنوشتاری جنگ ‌تحمیلی؛ ۲. انتخاب، تملک، حفظ و بهره‌برداری از آثار فیزیکی جنگ (ادوات‌جنگی، غنائم، اماکن، اراضی و ثبت آثار ملی)؛ 3. ثبت و تدوین مبانی فرهنگی و حماسی دفاع‌ مقدس برای انتقال آن‌ها به نسل‌های آینده و دیگر ملل؛ ۴. تهیه و انتشار دانشنامۀ دفاع‌ مقدس، تاریخ جنگ، روزشمار جنگ و جغرافیای جنگ، نیز برنامه‌ریزی و هماهنگی برای اعزام کاروان‌های راهیان ‌نور، ایجاد مرکز فرهنگی و موزۀ دفاع مقدس*، ایجاد مراکز فرهنگی و یادمان‌های دفاع ‌مقدس، برپایی جشنواره‌ها و یادواره‌ها به‌منظور احیای روحیۀ سلحشوری و بهره‌برداری از برکات و تجارب دفاع‌ مقدس با همکاری و مشارکت نیروهای ‌مسلح و دیگر دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط؛ ۵. ایجاد هماهنگی در حفظ آثار دفاع‌ مقدس و حراست از آن‌ها با روش‌های علمی و پیشگیری از پراکندگی و استهلاک این آثار؛ ۶. تشکیل کمیته‌های فنی و تخصصی برحسب نیاز با مشارکت نهادها و سازمان‌های ذی‌ربط و تعیین کیفیت بهره‌برداری از آن‌ها؛ ۷. بهره‌برداری مناسب از توانمندی سازمان‌ها، نهادهای ایثارگری، نیروهای‌ مسلح و مؤسسات فرهنگی و انعکاس دستاوردهای آن در همۀ زمینه‌ها؛ ۸. بهره‌برداری از دستاورد نهضت‌های آزادی‌بخش، فرهنگ مقاومت و ادبیات پایداری دیگر ملل برای توسعۀ فرهنگ ایثار و شهادت‌طلبی و استقامت در برابر استکبار جهانی؛ ۹. انجام‌دادن پژوهش‌های علمی ـ کاربردی؛ و ۱۰. فراهم‌ساختن زمینه‌های لازم برای معرفی آثار و ارزش‌های دفاع‌ مقدس از طریق رسانه‌ها (همان، ص ۲-3).

برای تأمین هدف‌های بنیاد در استان‌های مختلف کشور، اداراه‌کل‌ حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس در زمان‌های مختلفی تأسیس شد. دراین‌بین، در ۱۳۸۲ ش نخست، دفتر نمایندگی بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس در یزد، تشکیل و در ۳ اردیبهشت ۱۳۸۴ نیز اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان یزد ایجاد شد (هژبری). بنابر اساسنامۀ بنیاد، مهم‌ترین فعالیت‌های آن عبارت‌اند از: ۱. پایش و رصد نظام‌مند و مستمر فرصت‌ها و تهدیدهای مرتبط با نشر آثار و ارزش‌های دفاع مقدس استان؛ ۲. فراهم‌ساختن زمینه‌های حمایت، پشتیبانی، همکاری و مشارکت بین دستگاه‌های اجرایی استان، نیروهای مسلح و تشکل‌های مردم‌نهاد؛ ۳. پیگیری تشکیل منظم جلسات و اجرای مصوبات شورای هماهنگی حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان؛ ۴. انتقال مفاهیم و ارزش‌های دفاع مقدس به نسل‌های آینده از طریق بهره‌بردن از ظرفیت‌های موجود در مراکز آموزشی و فرهنگی استان به شیوه‌های مجازی و واقعی؛ ۵. تحقیق، شناسایی، جمع‌آوری، نگهداری و بهره‌برداری از اسناد، مدارک و آثار فیزیکی مرتبط با دفاع مقدس و ایجاد کتابخانۀ تخصصی این حوزه در استان؛ ۶. انتخاب، تملک، حفظ و بهره‌برداری از آثار فیزیکی اعم از ادوات جنگی، غنائم، اماکن، اراضی و مواضع و ثبت آثار ملی؛ ۷. حمایت از تدوین، ترجمه و انتشار آثار تاریخی، فرهنگی، ادبی، هنری، دانشنامه، تاریخ جنگ تحمیلی، روزشمار جنگ و جغرافیای جنگ استان؛ ۸. تکمیل، بهره‌برداری، تجهیز و توسعۀ فعالیت‌های مراکز فرهنگی دفاع مقدس در استان؛ ۹. مدیریت و پیگیری امور مربوط به یادمان‌های شهدای گمنام، هفتۀ دفاع مقدس، سوم خرداد، راهیان نور و نظایر آن در سطح استان؛ ۱۰. حمایت از برگزاری جشنواره‌ها، همایش‌ها، نمایشگاه‌ها و یادواره‌های فرهنگی ـ هنری مرتبط با دفاع مقدس در استان؛ ۱۱. نظارت بر تولید محصولات فرهنگی ـ هنری مرتبط با دفاع مقدس در سطح استان یزد برابر آیین‌نامه‌های مصوب؛ ۱۲. برنامه‌ریزی و اجرای امور مربوط به روابط عمومی و خبرگزاری دفاع مقدس؛ و ۱۳. فراهم‌ساختن زمینه‌های لازم برای نقش‌آفرینی مؤثر پیشکسوتان در حوزۀ حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس در سطح استان (معاونت ... ).

ساختمان حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان یزد نخست، در میدان مهدیه، کوچۀ داروخانۀ امامزاده یزدی در مرکز شهر و سپس در خیابان آیت‌الله کاشانی، کوچۀ ۱۵ خرداد در مرکز شهر قرار داشت تا آنکه در ۱۳۹۶ ش، در پی تکمیل ساختمان اداری آن در مرکز فرهنگی و موزۀ دفاع مقدس استان یزد* واقع در خیابان شهید تیمسار فلاحی در قسمت جنوب غربی پارک آزادگان به آنجا منتقل شد (خواجه‌حسینی).

ساختار:  انتخاب ریاست اداره‌کل بر عهدۀ رئیس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس است که رؤسای آن از آغاز تشکیل عبارت‌اند از: از ۱۳۸۴ ش، علی هژبری؛ از اوایل سال ۱۳۹۰ ش، سید هدایت بنی‌فاطمه؛ از اردیبهشت ۱۳۹۲، علی‌محمد خواجه‌حسینی؛ از آذر همان سال، محمد رجبی؛ از بهمن ۱۳۹۶، رضا هدایتی؛ و از ۱۳۹۸ ش تاکنون (1401 ش) منصور زارع. این اداره برای رسیدن به اهداف خود از آغاز تأسیس تاکنون، تغییراتی در ساختار تشکیلاتی‌اش داشته و در حال حاضر، مدیر‌کل در رأس آن است و در رده‌های بعدی، شعبه و دایره قرار دارد. این اداره ازلحاظ وظایف، افزون‌بر دبیری شورای هماهنگی حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس و شورای فرهنگ عمومی استان، در مقام عضو در شورای اداری، شورای فرهنگ ترویج ایثار و شهادت، شورای هماهنگی مناسبت‌های ملی و مذهبی و شورای ایثارگران استان یزد مشارکت دارد؛ همچنین، عضو مدعو شورای نام‌گذاری معابر و خیابان‌ها به نام شهدای استان است (رجبی؛ زارع).

فعالیت‌ها:  اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان یزد یکی از اداره‌های مهم و معتبر استان در عرصۀ ترویج فرهنگ ایثار و مقاومت؛ نیز پل ارتباطی میان مردم و نیروهای مسلح در‌زمینۀ فرهنگی است. در سال‌های اخیر، شعبه‌ها و دایره‌های اداری و علمی به آن افزوده شده است که هریک وظایفی بر عهده دارند. این اداره به مدت پانزده سال با فعالیت در دایره‌ها و شعبه‌های خود عهده‌دار این وظایف است:

دایرۀ ادبیات و تاریخ دفاع مقدس:  این دایره دارای شورای تألیفات کتب دفاع مقدس استان، کمیتۀ شعر و داستان دفاع مقدس و کمیتۀ تخصصی ادبیات و هنری است و این وظایف را بر عهده دارد: سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی، هدایت، نظارت و حمایت از تولید و ترجمۀ آثار ادبی و تاریخی درزمینۀ دفاع مقدس استان یزد؛ فراخوان برای جشنواره‌های استانی شعر و داستان کوتاه دفاع مقدس با عنوان جایزۀ ادبی یوسف و برگزاری آن در استان به‌صورت سالیانه؛ برگزاری و مشارکت در کارگاه‌های آموزش نویسندگی، خاطره‌نگاری و جز آن‌ها؛ مشارکت در تدوین و انتشار کتب دفاع مقدس و حمایت از آن در سه سطح ملی، منطقه‌ای و استانی به همت انتشارات خط‌شکنان اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان؛ حمایت از تولید و انتشار کتب مرجع در حوزۀ دفاع مقدس از‌جمله حوزۀ تاریخ توصیفی و روزشمار دفاع مقدس استان؛ خوانش، آماده‌سازی و انتشار کتب صوتی دفاع مقدس؛ ترجمۀ کتب این حوزه به زبان‌های زندۀ دنیا؛ پشتیبانی و مشارکت در برگزاری کنگرۀ ادبیات پایداری؛ حمایت و حضور در جشنواره‌ها، نمایشگاه‌ها و همایش‌های علمی ـ فرهنگی مرتبط با دفاع مقدس در استان؛ مسابقۀ کتاب‌خوانی کتب دفاع مقدس استان با مشارکت دستگاه‌های فرهنگی؛ و تهیۀ بانک اطلاعات نویسندگان و پژوهشگران فعال در عرصۀ ادبیات و تاریخ دفاع مقدس در استان (معاونت؛ حجت).

شعبۀ تحقیقات، آموزش و ترویج پژوهش‌های دفاع مقدس:  شعبۀ تحقیقات با تشکیل شورایی متشکل از دانشگاه‌های استان و مراکز و مؤسسات آموزشی مرتبط، این وظایف را بر عهده دارد: تهیه و تدوین کتب علمی مرتبط با دفاع مقدس استان یزد؛ ترجمۀ مقالات علمی منتخب به زبان‌های مختلف، به‌ویژه انگلیسی، عربی و فرانسه؛ سامان‌دهی، نظارت و ارزیابی آموزشی دو واحد درس دفاع مقدس در دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیۀ استان؛ پیگیری و نظارت بر حسن اجرای آموزش‌های مجازی در حوزۀ دفاع مقدس در سطح مدیران و کارمندان استان؛ نشست‌ها و کارگاه‌های پژوهشی، تحقیقاتی و آموزشی با استادان درس دفاع مقدس؛ تجلیل از استادان، محققان و پژوهشگران برتر دفاع مقدس استان یزد؛ جمع‌آوری اطلاعات پژوهش‌های کاربردی غیر راهبردی دفاع مقدس (تشکیل بانک اطلاعات پژوهشی استان یزد)؛ حمایت از پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و رساله‌های دکتری دانشگاه‌ها در حوزۀ دفاع مقدس؛ تدوین پژوهش‌های علمی ـ کاربردی و تحقیقاتی؛ و تدوین مقالات علمی ـ پژوهشی مرتبط با دفاع مقدس (سیدمحسنی).

شعبۀ روابط عمومی، تبلیغات و خبرگزاری دفاع مقدس:  این شعبه در پی حضور در جلسات روابط عمومی‌های دستگاه‌های اجرایی استان و ارتباط مستمر با آن‌ها، این وظایف را انجام می‌دهد: سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی، مشارکت، حمایت و هدایت یادواره‌ها، مناسبت‌ها، همایش‌ها و نمایشگاه‌ها و دیگر فعالیت‌های فرهنگی در سطح استان یزد؛ توسعۀ زیرساخت‌ها و سامانه‌های تبلیغاتی، ارتباطی و رسانه‌ای و خبرگزاری دفاع مقدس در استان یزد؛ ترویج فرهنگ ایثار، جهاد و مقاومت از طریق انعکاس رسانه‌ای و تبلیغی دستاوردهای دفاع مقدس؛ جریان‌سازی، گفتمان‌سازی و ایجاد ارتباط مؤثر و دوسویه با رسانه‌های جمعی استان در حوزۀ دفاع مقدس؛ تعامل و ارتباط مؤثر با مجامع، تشکل‌ها، اصحاب رسانه، سازمان‌ها و نهادهای کشوری و لشکری و سازمان‌های مردم‌نهاد در ارتباط با نشر ارزش‌های دفاع مقدس؛ هدایت ستادی مراسم ازجمله در مناسبت‌های ملی دفاع مقدس مانند هفتۀ دفاع مقدس و سوم خرداد؛ تهیه و تدوین بیانیه‌ها و اطلاعیه‌ها در مناسبت‌های دفاع مقدس و مقاومت؛ پاسخ‌گویی به مطالبات مردمی در حوزۀ وظایف و مأموریت‌های اداره و دریافت نظرها، پیشنهادها و انتقادها از طریق راه‌اندازی پرتال، سامانۀ پاسخ‌گویی، شبکۀ پیام‌گیر و تلفن گویا؛ و تهیۀ فیلم، عکس و خبر از گردهمایی‌ها، همایش‌ها، جلسه‌ها و نشست‌های تخصصی و دوره‌ای، جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های اداره‌کل و انعکاس آن در رسانه‌ها (شیبانی؛ معاونت).

شعبۀ هنری و امور سینمایی دفاع مقدس:  این شعبه با برگزاری جلسات شورای نظارت بر تولید، عرضه و نمایش محصولات هنری دفاع مقدس و مقاومت و برگزاری جلسات کمیتۀ تخصصی ادبیات و هنر شورای هماهنگی حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس این فعالیت‌ها را عهده‌دار است: سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی، حمایت و هدایت امور هنری دفاع مقدس استان یزد در حوزه‌های تئاتر، موسیقی، فیلم و سینما و هنرهای تجسمی؛ تبادل‌نظر، تعامل، هماهنگی، ارتباط مستمر و استفادۀ مؤثر از امکانات و توانمندی سازمان‌ها، نهادها و تشکل‌ها درزمینۀ تولیدات هنری و سینمایی دفاع مقدس استان یزد؛ ارتقای سطح آگاهی علاقه‌مندان و فعالان عرصۀ هنر دفاع مقدس با تشکیل کارگاه‌های علمی، کاربردی، مهارتی، بصیرتی، نقد و تحلیل؛ حضور فعال و حمایت از برگزاری همایش‌ها، جشنواره‌ها و کنگره‌ها در رشته‌های مختلف هنری و سینمایی دفاع مقدس در سطح استانی و منطقه‌ای؛ تهیۀ بانک اطلاعات هنرمندان و سینماگران فعال در حوزۀ نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان؛ و معرفی اسوه‌ها، الگوها و نمادهای ارزشی دفاع مقدس استان (همان؛ دهقانپور).

شعبۀ نشر آثار و ارزش‌های مشارکت زنان در دفاع مقدس:  فعالیت‌های این شعبه با تشکیل شورای راهبردی زنان ایثارگر استان یزد و شرکت در جلسات کمیتۀ تخصصی زنان و دفاع مقدس شورای هماهنگی حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان عبارت است از: تعامل با سازمان‌ها، نهادها، مراکز آموزشی و سازمان‌های مردم‌نهاد استان یزد درزمینۀ نقش زنان در دفاع مقدس؛ جمع‌آوری، نگهداری، ثبت و بهره‌برداری از اسناد و آثار (نوشتاری و غیرنوشتاری) مرتبط با نقش زنان استان در دفاع مقدس؛ تدوین تاریخ شفاهی نقش زنان (مادران و همسران شهدا و زنان ایثارگر) استان در دفاع مقدس؛ شناسایی و معرفی زنان ایثارگر دفاع مقدس استان به‌منزلۀ الگوی زن مسلمان ایرانی؛ حمایت از برگزاری کنگره‌ها، یادواره‌ها و همایش‌های علمی، فرهنگی، هنری و برپایی نمایشگاه‌های نقش زنان استان در دفاع مقدس؛ و تهیۀ بانک اطلاعات زنان ایثارگر استان شامل: شهدا، آزادگان، جانبازان، ایثارگران و محققان و نویسندگان زن فعال در عرصۀ دفاع مقدس (ذاکری؛ معاونت).

شعبۀ نشر آثار و ارزش‌های مشارکت روحانیت در دفاع مقدس:  یکی از اقدامات مهم این شعبه تشکیل شورای هماهنگی حفظ و نشر مشارکت روحانیت در انقلاب و دفاع مقدس و کارگروه تعامل با حوزه‌های علمیۀ استان است. فعالیت شعبه در این زمینه‌هاست: تعامل با سازمان‌ها، نهادها، مراکز آموزشی، نهادهای عقیدتی سیاسی و روحانیان شاغل در نیروهای مسلح، نمایندگی ولی‌فقیه در دانشگاه‌ها و تشکل‌های مردمی استان یزد درزمینۀ ترویج فرهنگ ایثار و جهاد؛ هدایت و سازمان‌دهی ظرفیت‌های حوزۀ علمیه، ائمۀ‌جمعه و جماعات درزمینۀ نشر ارزش‌های دفاع مقدس؛ ترویج فرهنگ جهاد و دفاع مقدس بین طلاب و استادان حوزه‌های علمیۀ استان؛ انجام‌دادن فعالیت‌های علمی، فرهنگی و هنری درزمینۀ نقش روحانیت در دفاع مقدس؛ جمع‌آوری، نگهداری، ثبت و بهره‌برداری از اسناد و آثار (نوشتاری و غیرنوشتاری) مرتبط با نقش روحانیت استان یزد در دفاع مقدس؛ تدوین تاریخ شفاهی نقش روحانیان در دفاع مقدس؛ شناسایی و معرفی روحانیان ایثارگر دفاع مقدس به‌منزلۀ الگو و اسوه؛ حمایت از برگزاری کنگره‌ها، یادواره‌ها و همایش‌های علمی، فرهنگی، هنری و برپایی نمایشگاه‌هایی با موضوع نقش روحانیان استان یزد در دفاع مقدس؛ و تهیۀ بانک اطلاعات روحانیان و طلاب ایثارگر استان یزد در دفاع مقدس (همان؛ خسروی‌راد).

شعبۀ اسناد و مدارک دفاع مقدس:  شعبۀ اسناد با برگزاری جلسات کمیتۀ تخصصی اسناد و مدارک شورای هماهنگی حفظ آثار و نشر ارزش‌های تخصصی دفاع مقدس این وظایف را عهده‌دار است: سیاست‌گذاری در تأیید اصالت و محتوای اسناد و مدارک، تاریخ شفاهی و کتابخانۀ دیجیتال دفاع مقدس؛ مدیریت بر فرایند شناسایی، جمع‌آوری، پردازش، ثبت، حفظ و نگهداری اسناد نوشتاری و غیرنوشتاری دفاع مقدس استان یزد؛ ایجاد سامانۀ دیجیتال و بانک اطلاعات جامع اسناد و مدارک دفاع مقدس استان؛ ثبت، ضبط و تدوین تاریخ شفاهی فرماندهان و ایثارگران دفاع مقدس و مدافعین حرمِ استان؛ توسعۀ ظرفیت‌ها و توانایی بهره‌برداری اشخاص حقیقی و حقوقی از اسناد، مدارک و منابع اطلاعات دفاع مقدس استان یزد؛ برگزاری و حمایت از همایش، نمایشگاه تخصصی، کارگاه‌ها و کلاس‌های آموزشی در حوزۀ اسناد و مدارک و تاریخ شفاهی دفاع مقدس؛ انسجام‌بخشی و یکپارچه‌سازی نظام جمع‌آوری، نگهداری و بهره‌برداری از اسناد و مدارک دفاع مقدس در استان؛ و ایجاد، تجهیز و بهره‌برداری از کتابخانۀ تخصصی دفاع مقدس در استان با ۴۳۳۲ عنوان کتاب و همچنین، کمک به تجهیز بخش دفاع مقدس کتابخانه‌های عمومی و مؤسسات آموزشی و پژوهشی در سطح استان یزد (سیدمحسنی).

دایرۀ پیشکسوتان جهاد و مقاومت در دفاع مقدس:  این دایره با تشکیل شورای پیشکسوتان دفاع مقدس و کمیتۀ خیرین پیشکسوت استان یزد وظایفش را انجام می‌دهد که عبارت است از: تعیین خط‌مشی کلی و سیاست‌های اجرایی در حوزه‌های مختلف مرتبط با پیشکسوتان دفاع مقدس؛ ایجاد بسترهای لازم برای انتقال مفاهیم و تجربۀ پیشکسوتان دفاع مقدس، به‌ویژه میان جوانان استان؛ ایجاد سامانه و بانک اطلاعات پیشکسوتان دفاع مقدس استان؛ حمایت از برگزاری کنگره‌ها، جشنواره‌ها، همایش‌ها و تکریم و تجلیل از پیشکسوتان دفاع مقدس این استان؛ حمایت از برگزاری اردوهای فرهنگی برای ایشان در قالب راهیان نور؛ تدوین و چاپ مجموعۀ خاطرات و مصاحبه‌های تاریخ شفاهی پیشکسوتان دفاع مقدس استان؛ سامان‌دهی و حمایت از کانون‌ها، تشکل‌ها و فعالان پیشکسوت دفاع مقدس استان در ابعاد مختلف؛ طراحی و اجرای برنامه‌های ارتقا‌دهندۀ منزلت و جایگاه پیشکسوتان دفاع مقدس در استان؛ ایجاد شبکه‌های اجتماعی به‌منظور اطلاع‌رسانی و تعامل با پیشکسوتان دفاع مقدس استان؛ شناسایی و سامان‌دهی تشکل‌های مردم‌نهاد در حوزۀ فرهنگ جهاد و مقاومت در سطح استان؛ سیاست‌گذاری، هماهنگی، هدایت، نظارت و حمایت مادی و معنوی از تشکل‌های مردم‌نهاد مرتبط در سطح استان یزد؛ و حمایت از برگزاری جشنواره‌ها و همایش‌های مرتبط با تشکل‌های مردم‌نهاد و تجلیل از تشکل‌های فعال و برتر (صمدی).

دایرۀ راهیان نور:  این دایره افزون‌بر برگزاری جلسات کمیتۀ تخصصی راهیان نور شورای هماهنگی حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس که یکی از مهم‌ترین وظایف آن محسوب می‌شود؛ فعالیت‌های متنوع دیگری در این حوزه انجام می‌دهد که عبارت‌اند از: برنامه‌ریزی، هدایت و حمایت از امور مربوط به راهیان نور استان یزد و همچنین، نظارت بر تربیت و آموزش راویان، خادمان، زائران و مبلغان راهیان نور؛ جریان‌سازی، گفتمان‌شناسی و تولید محتوای فرهنگی در‌زمینۀ انتقال مفاهیم و ارزش‌های دفاع مقدس؛ تعامل و ارتباط مستمر با اداره‌ها، سازمان‌ها، نهادها و نیروهای مسلح استان درزمینۀ توسعه و تقویت راهیان نور؛ انجام‌دادن اقدامات مربوط به دبیری شورای سیاست‌گذاری راهیان نور استان؛ برنامه‌ریزی برای ایجاد و توسعۀ شبکه‌های مجازی و اجتماعی و تعامل با گروه‌های هدف راهیان نور در سطح استانی؛ و تشکیل و فعال‌سازی کارگروه‌های تخصصی راهیان نور با حضور نمایندگان سازمان‌ها و نهادهای ذی‌ربط در استان (همو).

شعبۀ توسعه و ترویج فرهنگ دفاع مقدس در فضای مجازی و ماهواره‌ای:  این شعبه با برگزاری جلسات تخصصی با سازمان‌ها و نهادهای مرتبط وظایفی را عهده‌دار است: سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی، هدایت و انتقال مفاهیم و ارزش‌های دفاع مقدس از طریق فضای مجازی؛ تعامل با اداره‌ها، نهادها، دانشگاه‌ها و مؤسسات فعال استان در حوزۀ نشر آثار و ارزش‌های دفاع مقدس در فضای مجازی؛ هماهنگی، تقسیم‌کار و هم‌افزایی بین نیروهای مسلح استان و اداره‌کل در‌زمینۀ نشر ارزش‌های دفاع مقدس در فضای مجازی؛ سازمان‌دهی و حمایت از تشکل‌ها، مؤسسه‌ها و فعالان حوزۀ مجازی دفاع مقدس در سطح استان؛ حمایت و نظارت بر طراحی و تولید نرم‌افزارهای کاربردی (اپلیکیشن‌ها) و بازی‌های رایانه‌ای در حوزۀ نشر ارزش‌های دفاع مقدس؛ جریان‌سازی، گفتمان‌سازی و تولید محتوای مرتبط با دفاع مقدس و اشتراک‌گذاری در فضای مجازی و ماهواره‌ای؛ حمایت از شبکه‌های مجازی و اجتماعی و تعامل با گروه‌های هدف در فضای مجازی دفاع مقدس استان؛ و تهیۀ بانک اطلاعات مراکز، مؤسسات و اشخاص فعال در حوزۀ نشر فرهنگ دفاع مقدس در فضای مجازی (شیبانی).

دایرۀ امور موزه‌ها و یادمان‌های دفاع مقدس:  این دایره با برگزاری جلسات کمیتۀ تخصصی موزه‌ها و یادمان‌های دفاع مقدس، شورای هماهنگی حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس و جلسات تخصصی کمیتۀ مرکز فرهنگی دفاع مقدس استان وظایفی بر عهده دارد که عبارت است از: مطالعه، طراحی و نظارت بر اجرا و احداث یادمان‌ها، موزه‌ها و مراکز فرهنگی دفاع مقدس در استان یزد؛ سیاست‌گذاری، طراحی، هدایت، حمایت و نظارت بر بهره‌برداری و تجهیز محتوایی موزه‌ها، یادمان‌ها و مراکز فرهنگی دفاع مقدس استان؛ توسعه، تجهیز، نگهداری و نظارت بر یادمان‌ها، بناهای یادبود و مراکز فرهنگی دفاع مقدس در سطح استان و ثبت و تملک آثار سرزمینی و ابنیۀ دفاع مقدس در استان با همکاری دیگر نهادهای مربوطه؛ تهیۀ بانک اطلاعات یادمان‌ها، مراکز فرهنگی دفاع مقدس و دیگر طرح‌های مهندسی مربوط در سطح استان؛ و بهره‌گیری از ظرفیت‌های مادی و معنوی سازمان‌های دولتی و لشکری درزمینۀ کمک به اجرای طرح‌ها و پروژه‌های عمرانی دفاع مقدس (شاکر).

اقدامات درخور توجه ای که اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس طبق اساسنامه انجام داده، عبارت است از: برنامه‌ریزی، هدایت، نظارت و حمایت درزمینۀ اجرای امور مربوط به حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس در سطح استان یزد؛ رایزنی برای جلب حمایت، پشتیبانی، همکاری و مشارکت دستگاه‌های اجرایی استان، نیروهای مسلح و تشکل‌های مردم‌نهاد؛ تشکیل منظم جلسات شورای هماهنگی حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان به ریاست استاندار یزد با حضور دستگاه‌های اجرایی مرتبط به‌صورت فصلی و پیگیری اجرای مصوبات شورا و کمیته‌های تخصصی آن؛ تولید محصولات فرهنگی ـ هنری مرتبط با دفاع مقدس در سطح استان ازجمله تدوین و چاپ بیش از ۱۶۶ عنوان کتاب به همت انتشارات خط‌شکنان اداره‌کل حفظ آثار استان برای رده‌های سنی مختلف و تولید ۴۰ عنوان کتاب صوتی، تولید شش آلبوم موسیقی؛ تولید بیش از نود محتوای دیجیتال در قالب‌های موشن‌گرافی، اینفوگرافی، اپلیکیشن، انیمیشن، پادکست، استوری‌موشن؛ برگزاری طرح‌ها و کارگاه‌های آموزشی برای دانش‌آموزان دختر و بانوان مانند طرح‌های سلاله‌ها، خورشیدخانه، حس پروانگی و اکسیر؛ مصاحبه و ثبت و ضبط خاطرات حدود ۷۵۰۰ تن از ایثارگران دفاع مقدس استان یزد که از برخی از آن‌ها به‌صورت کتاب و فیلم درآمده است؛ جمع‌آوری حدود نود هزار برگ اسناد و مدارک دفاع مقدس استان و همچنین، عکس و فیلم؛ ساخت و تکمیل مرکز فرهنگی و موزۀ دفاع مقدس استان با پیشرفت سی‌درصدی در محتوای آن؛ راه‌اندازی خبرگزاری دفاع مقدس استان یزد؛ اختصاص شهید گمنام به مراکز درخواست شده براساس اولویت‌ها و همکاری و کمک در احداث یادمان‌های شهید گمنام در سطح استان؛ برگزاری حدود نه دوره جشنوارۀ شعر و سه دوره داستان دفاع مقدس با مشارکت نهادهای مرتبط؛ ارائۀ درس دو واحدی دفاع مقدس در بیشتر دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیۀ استان یزد (زارع‌زاده).

یکی از فعالیت‌های مهم صورت گرفته در اداره‌کل استان در سال‌های اخیر، چاپ دانشنامۀ دفاع مقدس استان یزد با حدود چهارصد مدخل است. در این زمینه، یزد نخستین استانی بود که به چاپ کتاب اهتمام ورزید. در چاپ دانشنامه از طریق شیوه‌نامه و کارگاه‌های آموزشی، دانسته‌ها و تجربه‌های ارزش‌مندی در ارتباط با حوزۀ دفاع مقدس و دانشنامه‌نگاری به نیروهای جوان و با‌انگیزه انتقال داده شده است (ذبیحی علی‌تپه).

از دیگر کارهای درخور توجه اداره‌کل ایجاد مرکز فرهنگی و موزۀ دفاع مقدس در زمینی به مساحت بیست‌هزار مترمربع در جنوب غربی پارک آزادگان است که سه بخش شامل محوطه، دوطبقه موزۀ اصلی و ساختمان اداری است (خواجه‌حسینی).

مآخذ:  حجت، اعظم (مسئول دایرۀ ادبیات و تاریخ دفاع مقدس اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان یزد)، مصاحبه با سید داود سید‌محسنی، ۲ تیر ۱۴۰۱؛ خسروی‌راد، محمد‌هادی (مسئول شعبۀ نشر آثار و ارزش‌های مشارکت روحانیت در دفاع مقدس اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان یزد)، مصاحبه با همو، ۲۳ تیر ۱۴۰۱؛ خواجه‌حسینی، علی‌محمد (مسئول سابق دایرۀ امور موزه‌ها و یادمان‌های دفاع مقدس اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان یزد)، مصاحبه با همو، ۱۵ فروردین ۱۳۹۹؛ دهقانپور، محمدعلی (مسئول شعبۀ هنری و امور سینمایی دفاع مقدس اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان یزد)، مصاحبه با همو، ۲۳ شهریور ۱۴۰۱؛ ذاکری، فاطمه (مسئول شعبۀ نشر آثار و ارزش‌های مشارکت زنان در دفاع مقدس اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان یزد)، مصاحبه با همو، ۲۳ مرداد ۱۴۰۱؛ ذبیحی علی‌تپه، علی (مسئول گروه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی دانشنامۀ دفاع مقدس مرکز)، مصاحبه با همو، ۲۵ مهر ۱۴۰۱؛ رجبی، محمد (مدیرکل اسبق اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان یزد)، مصاحبه با همو، ۳ مرداد ۱۳۹۹؛ زارع، منصور (مدیرکل اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان یزد)، مصاحبه با همو، ۲۵ تیر ۱۴۰۱؛ سیدمحسنی، سید داود (مسئول شعبه‌های اسناد و مدارک و تحقیقات، آموزش و ترویج پژوهش‌های دفاع مقدس اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان یزد)، اطلاعات شخصی؛ شاکر، حمیدرضا (مسئول دایرۀ امور موزه‌ها و یادمان‌های دفاع مقدس اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان یزد)، مصاحبه با سید داود سید‌محسنی، ۱۲ مرداد ۱۴۰۱؛ شیبانی، علی (مسئول شعبه‌های توسعه و ترویج فرهنگ دفاع مقدس در فضای مجازی و ماهواره‌ای و روابط عمومی، تبلیغات و خبرگزاری دفاع مقدس اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان یزد)، مصاحبه با همو، ۱۷ تیر ۱۴۰۱؛ صمدی، محمدرضا (مسئول دایرۀ راهیان نور و پیشکسوتان جهاد و مقاومت در دفاع مقدس اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان یزد)، مصاحبه با همو، ۲۵ مرداد ۱۴۰۱؛ مجموعۀ اساسنامه‌ها و آیین‌نامه‌های بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، به کوشش بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، تهران: شرکت سهامی روزنامۀ رسمی جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۹۹ ش؛ معاونت طرح و برنامه‌وبودجه و امور راهبردی بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، شرح وظایف رده‌های سازمانی، سند بی‌تا، سند بش، موجود در بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس؛ هژبری، علی (مدیر‌کل اسبق اداره‌کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان یزد)، مصاحبه با سید داود سید‌محسنی، ۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۹.

/ عبدالرضا خدادادی و سید داود سید‌محسنی/